Ramadan 1, 1446 – March 1, 2025
Saxaabi Anas Bin Maalik bin Nadar RC (Ralyallahu Canhu) wuxuu dhashay toban sano kahor hijradii Nabiga SCW, sanadkii 612 M. (Miilaadiyadda). Hooyadiisana wexeey ahayd Saxaabiyad Al-Rumayṣāʾ bint Milḥān. Waxaa lugu naaneesi jiray ama lugu kunyeen jiray magaca eey ku caanbaxday ee Umu Suleeym RC ( Ralyallahu Canhaa). Anas aabihiisa wuxuu ahaa Maalik Bin Naddar. Hooyadiisa wexeey ahayd Saxaabiyadd wexeeyna islaamtay kadib markeey guursatay Abuu Dalxa RC, halka Aabihiis ladilay xiligii jaahiliyadda. Anas waa walaalka Saxaabi Baraa Bin Maalik RC, oo aan dib uga sheekeen doonno Alle idinkii.
Markii eey hooyadiisa islaam-ka qaadaneesay, Anas RC wuxu ahaa wiil yar. Wuxuu markasto maqli jiray sheekooyinka Nabiga SCW, aad ayuuna u jeclaa inuu maalin uun lakulmo. Markii Anas maqlay in Nabiga SCW uu Madiina usoo socdo, ayaad ayuu u farxay.
Subax subaxyadda kamid ah, ayaa halmar waxaa magaalada Madiina oo dhan is qabsaday in Nabiga SCW iyo saaxiibkiisa Abuubakar RC eey kusoo dhowyihiin magaalada, kadibna dadkii oo dhan wexeey aadeen dhanka jidkii ka imaanayay Makka, waxaanna dadka kuwa ugu horeeyay kamid ahaa Anas Binu Maalik Allaha ka raali noqdee.
Nabiga SCW iyo Saaxiibkiis Abuubakar RC ayaa dadka hor socday, ayadoo caruurta iyo hablaha ee koreen ama fuuleen guryaha dushooda ayagoo isweediinayay, keebaa ah Nabiga SCW? Keebaa ah Nabiga SCW?. Anas RC maalintaas kama eeysan go’in xusuustiisa inkastoo uu noolaa in kabadan boqol sano.
Kulankii ugu horeeyay ee Anas RC iyo Nabiga
Markuu Nabiga SCW joogay maalmo yar magaaladda Madiina ayaa waxaa u timi, Allaha ka raali noqdee Umu Suleeym oo ah hooyada Anas, ayada oo gacanta ka heysa wiil yar (Saxaabi Anas RC). Markaas ayay Nabiga SCW ku tiri Nabi Allow: Nabi Allow dhamaan dadka jooga Madiina waxbeey kuu keentay, aniguse wax aan kuu keeno mahaysto oo aan ka ahayn wiilkeygaan yar ee hoo, si uu kuugu adeego.
Nabiga SCW ayaa u dhoola cadeeyay wiilkii yaraa ( Saxaabi Anas RC), kadibna gacantiisa ayuu madaxa iyo foolka ugu salaaxay, wuxuuna ku biiriyay reerkiisa si uu uga mid noqdo. Anas RC ama Uneeys – waa sida loogu yeeri jiray e’ – wuxuu ku jiray da’da tobaneeyaha markii uu bilaabayay u adeegida Nabiga SCW. Mudo toban sano ah ayuu la noolaa Nabiga SCW, oo uu adeegaa ama qaadim u ahaa.
Qof noocee ah ayuu ahaa Nabiga SCW?:
Saxaabi Anas oo ka sheekeenayay intii uu la noolaa Nabiga SCW, ayaa yiri: “Nabiga SCW wuxuu ahaa dadka kan ugu wanaagsan dabeecad ahaan, uguna qalbi furan. Maalin ayuu howl ii diray, anigoo hooshii usoo socda ayaan arkay caruur ciyaareeysa, kadibna hooshii la ii diray intaan iska daayay ayaan caruurtii ku leexday si aan ula ciyaaro, anigoo ciyaaraya, ayaan gadaasheyda ka arkay qof kuleetigeyga qabanaya, markaan saan u eegay waaba Nabiga SCW oo dhoola cadeenaayo. Markaas ayuu Nabigu SCW igu yiri : ma aaday meeshii aan kuu diray? Markaas ayaa intaa naxay waxaan ku iri; Hada ayaan aadaayaa. Wallahi toban sano ayaan u shaqeenayay ee wax aan sameeyay waligiis: maxaa u sameesay imuu dhihin. Wax aan katagay oo aanan sameeyn na’ maxaa u sameen weeyday imuu dhihin.”
Jaceylkii uu Nabiga SCW u qabay Anas RC:
Markii uu Nabigu u wacayo Saxaabi Anas RC wuxuu ugu yeeri jiray Uneeys ama Wiilkeygii yaraa, jeceel uu u qabo darteed, aad ayuuna ugu nasteexeen ama waanin jiray. Nasteexooyinkii uu siiyay Nabiga Anas waxa kamid ahaa “Wiilkeeygoow hadaad awoodo inaad subaxeesato oo galabeesato adigoo wax cuqdad ah aanan qofna u heyn, samey. Wiilkeeygow, tani – inaad sidaas sameeso – wexeey kamid tahay sunnooyinkeyga, qofkii nooleeya sunadeydana, aniga ayuu ijeclaaday, qofkii i jeclaadana Jannada ayuu aniga lajirkeyga ahaadaa. Wiilkeeygow salaan qoyskaaga markaad u tagto, barako ayey adiga iyo ayagaba idiin ahaaneesaaye”.
Geeridii Nabiga SCW kadib, Saxaabi Anas RC wuxuu noolaa in kabadan sideetan sano, isagoo intaas faafinayay cilmigii uu ka bartay Nabiga SCW. Intuu noolaa wuxuu Muslimiinta u ahaa marjic ama meel eey u laabtaan si eey uga helaan culuumta diinta Islaamka.
Maalin ayuu soo maray dad ku doodayo Xoowdka Nabiga SCW. Suaal ayeey weeydiiyeen, markaasuu ku yiri: “ma fileeyn inaan noolaanaayo ilaa aan ka arko nuuciina oo kale oo dood ka keenaya Xowdka Nabiga SCW. Waxaan hadda kasoo tegay hablo da’ ah (waayeelo), tu kasta oo kamid ah oo dukatana wexeey ku duceesaneesay in darka Xowda Nabiga SCW Alle kawaraabiyo maalinta qiyaamaha”.
Xusuusihii uu Nabiga SCW uga tagay Anas:
Anas Allaha ka raali noqdee, ayaad ayuu u xusuusan jiray waagii uu la nolaa Nabiga SCW, hadii agtiisa magaca Nabiga SCW lugu sheego, wuu ilmeyn jiray, dadka la fadhiyana wuu ka ilmeesiinayay, wuxuuna dhihi jiray: “waan arkay Nabiga SCW maalintii uu Madiina soo galayay, sidoo kalana waan arkay maalintii uu geeriyoonay, labadaas maalin wax lamid ahna waligeey maan arag”.
Ducooyinkii Nabiga SCW ugu duceeyay Anas RC
Nabiga SCW, Anas ayaad ayuu ugu duceeyay, waxaa kamid ahaa ducooyinkiisa: “Allow ku arsuq (Anas RC) maal iyo hanti, una barakee”. Alle SWT wuu u aqbalay ducadii Nabiga SCW, oo Saxaabi Anas wuxu ahaa Ansaarta kan ugu hantida iyo caruurta badan, illaa uu ka arko caruurtiisa, iyo kuwa uu awoowaha u yahay oo tiradoodu boqol ka badan tahay. Sidoo kale, Alle cumrigiisa wuu u barakeeyay oo wuxuu noolaa hal qarni oo dhameestiran, waa 100 sano e’, iyo sedex sanadood.
Riyooyinka Anas RC tii ugu weeyneed:
Anas RC wuxuu aad ugu rejo weeynaa inuu helo shafeecadda Nabiga SCW, wuxuuna inta badan dhihi jiray Nabiga: “Waxaan rejeenaayaa qiyaamaha markii aan Alle lakulano inaan kugu iraahdo, kan waa Qaadimkaagi yaraa ee Uneys (RC).
Markii uu xanuunka geeridda u yimid Anas, Allaha ka raali noqdee, qoyskiisa wuxuu ku yiri: “ii qabta towxiidka, ilaa uu ka geeriyoodana ashahaadka (towxiidka) ayuu afka ku hayay.
Allaha u naxariisto oo ka raali noqdo Anas bin Maalik, Allahana ka abaalmariyo waxyaabahii uu Muslimiinta u qabtay oo dhan. Anaga Alle nama fidneeyo isaga kadib.
Xigasho: صور من-حياة الصحابة